Dạy học trực tuyến được chú ý nhiều hơn đặc biệt trong đại dịch Covid-19. Hình thức này cho thấy nhiều lợi ích và được nhiều người lựa chọn. Vậy dạy học trực tuyến là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp trả lời câu hỏi trên và gợi ý một số chương trình học hữu ích được nhiều học viên trên thế giới lựa chọn.

1. Dạy học trực tuyến là gì?

Để hiểu rõ về dạy học trực tuyến, chúng ta cần đi vào tìm hiểu khái niệm, đặc điểm của hình thức dạy học này.

1.1. Khái niệm dạy học trực tuyến

Dạy học trực tuyến (E-learning) là hình thức giảng dạy và học tập ở các lớp học trên Internet. Người dạy và người học sẽ sử dụng phần mềm nền tảng học trực tuyến, ứng dụng truyền âm thanh, hình ảnh và các thiết bị thông minh (laptop, smartphone, máy tính bảng,...). 

Các bài giảng, tài liệu (dưới dạng văn bản, hình ảnh, video…) được đưa lên các nền tảng và người dùng có thể dễ dàng truy cập và học mọi lúc mọi nơi. Bên cạnh đó còn có các khóa học cùng thời gian thực có sự tham gia và tương tác giữa giáo viên và học viên.

Dạy học trực tuyến đang trở nên phổ biến không chỉ trong đại dịch mà trong thời đại công nghệ số

Hình thức học trực tuyến đã và đang thể hiện được những ưu điểm nổi trội như sau:

- Hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh: Việc áp dụng dạy học trực tuyến đã đảm bảo các lớp học vẫn diễn ra theo kế hoạch, giáo viên và học sinh không phải đến lớp nên giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

- Thúc đẩy tính tự học: Người học có thể chủ động lựa chọn khóa học mình mong muốn và học bất cứ lúc nào, ở đâu. Họ có thể rút ngắn thời gian học vì không phụ thuộc vào thời gian biểu ở các lớp học truyền thống.

- Ứng dụng công nghệ thông tin vào giáo dục: Giáo viên cần phải trau dồi năng lực, tìm tòi các hình thức giảng dạy mới để thu hút người học. Từ đó, chất lượng giảng dạy được nâng cao.

Dạy học trực tuyến là hình thức dạy học thông qua các thiết bị điện tử thông minh có kết nối internet

Trong dạy học trực tuyến có 2 khái niệm mà người dùng hay nhầm lẫn đó là: công cụ dạy học online và nền tảng giáo dục trực tuyến.

- Công cụ dạy học online: Đây là các phương tiện giúp người dạy và người học cùng tham gia vào cùng 1 thời điểm và có thể tương tác với nhau. Một số công cụ hỗ trợ học online thông dụng là: Zoom, Skype, Hangouts, Google Meet,... 

- Nền tảng E-Learning: Đây là phần mềm học trực tuyến cho phép tổ chức các buổi học trong thời gian thực và các khóa học trực tuyến - nơi người học có thể truy cập bất cứ thời gian nào, sử dụng tài liệu được tải lên hệ thống để tự học.

Khóa học trực tuyến với các bài giảng đã được tải sẵn lên hệ thống cho người học học mọi lúc mọi nơi

1.2. Đặc điểm của phương pháp dạy học trực tuyến

Phương pháp dạy học trực tuyến nổi bật với các đặc điểm sau:

- Giảng dạy và học tập thông qua các phần mềm công nghệ thông tin

- Có thể kết hợp hình thức nghe – nhìn và tương tác giữa người dạy và người học

- Có học, chấm điểm, thi và cấp chứng chỉ

- Người dạy có thể tạo các khóa học và tải các tài liệu (video, văn bản) lên các nền tảng dạy học trực tuyến. Họ có thể cung cấp bài giảng miễn phí hoặc trả phí cho người học

- Người học có thể tham gia các khóa học bất cứ lúc nào họ muốn.

Khi tham gia học trực tuyến, người học có thể xem lại bài giảng nhiều lần

2. Ưu, nhược điểm của phương pháp dạy học trực tuyến

Mỗi phương pháp giảng dạy và học tập sẽ có những ưu và nhược điểm riêng, với dạy học trực tuyến sẽ ưu-nhược điểm như sau:

2.1 Ưu điểm

- Tiết kiệm chi phí: Dạy học trực tuyến giúp tiết kiệm chi phí đi lại, thuê phòng học và các chi phí khác cho người dạy và người học

- Đào tạo mọi lúc, mọi nơi: Người dạy và người học có thể chủ động sắp xếp lịch học mà không phụ thuộc vào thời gian, không gian, thời tiết hay bất cứ tổ chức trường học nào.

- Chủ động lựa chọn các chương trình học mong muốn: Người học có thể chọn bất cứ chương trình học nào mà mình yêu thích trên các nền tảng học trực tuyến.

- Tiết kiệm thời gian học tập: Người học và người dạy có thể tiết kiệm được thời gian đi lại. Bên cạnh đó, việc học trực tuyến giúp người học có thể rút ngắn thời gian học tập của mình vì không phụ thuộc vào các yếu tố khác.

Phương pháp dạy học trực tuyến giúp người học có thể học ngay tại nhà vào khoảng thời gian phù hợp

2.2. Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm trên, dạy học trực tuyến vẫn còn một số nhược điểm như:

- Phụ thuộc vào kết nối mạng: Nếu kết nối mạng chậm/mất kết nối mạng, buổi học sẽ bị gián đoạn. Điều này ảnh hưởng đến tâm trạng của người dạy, người học và tiến trình bài giảng.

- Phụ thuộc sự chủ động, tính kỷ luật của người học: Người dạy khó có thể quản lý, kiểm tra đôn đốc việc học của người học. Người học ít có cơ hội trao đổi với người dạy và bạn bè nên giảm hứng thú học tập. Vì thế, dạy học trực tuyến đòi hỏi mỗi người học phải có ý thức tự giác, kỷ luật cao.

3. Vì sao dạy học trực tuyến là xu hướng hiện nay?

Dễ dàng nhận thấy dạy học trực tuyến có nhiều ưu điểm hơn nhược điểm. Hơn nữa, dạy học trực tuyến phù hợp với tình hình thực tế hiện nay và đang trở thành xu hướng bởi:

- Tăng tính chủ động cho người học: Dạy học trực tuyến giúp người học chủ động hơn trong việc lựa chọn môn học, hình thức học, thời gian học tập, địa điểm học

- Đa dạng các chương trình đào tạo: Bên cạnh chương trình đào tạo bắt buộc trong trường học, người học có thể lựa chọn được nhiều môn học khác theo sở thích hoặc để rèn luyện thêm kỹ năng.

- Tiết kiệm chi phí và thời gian: Các cơ sở đào tạo tiết kiệm được chi phí cho việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuê giáo viên… Các khóa học trực tuyến có chi phí không lớn nên phù hợp với cả những người học không dư dả về tài chính.

- Tăng kết nối với nhiều học viên và giáo viên trên thế giới: Ví dụ như trong nền tảng học Coursera có phần thảo luận. Các thành viên trong cùng 1 khóa học có thể đưa ra các vấn đề và cùng thảo luận. Điều này giúp người dạy và người học từ nhiều quốc gia có thể tương tác với nhau.

- Được cấp nhiều chứng chỉ có giá trị từ các trường đại học nổi tiếng trên thế giới như Harvard, Yale...Điều này sẽ tạo thêm cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp cho người học hơn.

Dạy học trực tuyến giúp người học chủ động hơn và có thể tiết kiệm được chi phí, thời gian học tập

Xem thêm: 4 điều giáo viên CẦN biết để dạy học trực tuyến hiệu quả nhất

4. Những chương trình dạy học online chất lượng 

Nếu muốn tham gia dạy, học online, bạn có thể tham khảo chương trình đào tạo chất lượng đến từ các nền tảng dạy học trực tuyến nổi tiếng như Udemy, Coursera, Khan Academy, Harvard Online Education

4.1. Udemy

Website: www.udemy.com 

Udemy là nền tảng học trực tuyến cung cấp nhiều khóa học về phát triển kỹ năng, kinh doanh, tài chính và kế toán, công nghệ thông tin, phát triển cá nhân, thiết kế, tiếp thị, nhiếp ảnh và video, sức khỏe,...

Udemy có một số khóa học miễn phí. Nhưng hầu hết các khóa học trên Udemy đều mất phí từ 25 – 200$. Chi phí cụ thể của từng khóa học sẽ phụ thuốc vào chủ đề, quy mô và chuyên môn của giảng viên.

Khi kết thúc khóa học, học viên sẽ nhận được chứng chỉ. Tuy nhiên, chứng chỉ này thường không được nhiều nhà tuyển dụng đánh giá cao và không trực tiếp giúp ích cho việc phát triển sự nghiệp.

Giao diện website nền tảng dạy học trực tuyến Udemy

4.2. Coursera 

Website: www.coursera.org 

Coursera là nền tảng dạy học trực tuyến cung cấp các khóa học về nhiều chủ đề như khoa học dữ liệu, khoa học máy tính, kinh doanh, công nghệ thông tin, ngôn ngữ, sức khỏe, phát triển cá nhân, khoa học vật lý và kỹ thuật, khoa học xã hội, nghệ thuật và nhân văn, toán học và logic.

Hình thức dạy học trực tuyến mà Coursera cung cấp là dạy học online gián tiếp thông qua các video có sẵn. Tùy theo từng khóa học mà học viên sẽ phải trả phí hoặc không trả phí. Với các khóa học trả phí, chi phí thường khá cao, khoảng 50$ trở lên.

Khi tham gia khóa học miễn phí, học viên sẽ không được cấp giấy chứng nhận. Ngược lại, nếu tham gia khóa học có tính phí, học viên sẽ nộp bài, chấm điểm, tham gia các hoạt động và được cấp giấy chứng nhận sau khi kết thúc. Coursera là nền tảng dạy học trực tuyến uy tín, có nội dung chất lượng nên chứng chỉ của họ thường được các nhà tuyển dụng đánh giá cao.

Giao diện website nền tảng học trực tuyến Coursera

4.3. Khan Academy 

Website: www.khanacademy.org

Nền tảng dạy học trực tuyến Khan Academy cung cấp nhiều khóa học về các chủ đề như toán, khoa học, tin học, nghệ thuật và nhân văn, kinh tế học, đọc và nghệ thuật ngôn ngữ, kỹ năng sống.

Hiện nay, Khan Academy chỉ cung cấp các khóa học dưới dạng video bài giảng có sẵn, thường là video YouTube. Khi học trên Khan Academy, người học sẽ được hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên, sau khóa học, học viên sẽ không được cấp chứng chỉ.

Giao diện website nền tảng học trực tuyến Khan Academy

4.4. Harvard Online Education

Website: https://online-learning.harvard.edu/ 

Harvard Online Education cung cấp nhiều khóa học về các chủ đề như thiết kế mỹ thuật, kinh doanh, khoa học máy tính, khoa học dữ liệu, giáo dục và giảng dạy, sức khỏe và y học, nhân văn, toán học, lập trình, khoa học, khoa học xã hội.

Bên cạnh hình thức dạy học online gián tiếp qua các video bài giảng sẵn có, Harvard Online Education còn cung cấp cả hình thức dạy học online trực tiếp. Trong đó, người học sẽ tham gia buổi dạy, tương tác và học theo tốc độ của giảng viên.

Harvard Online Education có cả khóa học miễn phí lẫn trả phí. Sau khi kết thúc mỗi khóa học, học viên sẽ được cấp chứng chỉ. Đây là chứng chỉ rất có giá trị, được các nhà tuyển dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới đánh giá cao.

Các khóa học trực tuyến của Harvard được nhiều học viên trên thế giới lựa chọn

Xem thêm: 4 yếu tố chính ảnh hưởng tới hiệu quả của dạy học trực tuyến

Trên đây là những thông tin cơ bản về dạy học trực tuyến là gì, ưu nhược điểm của dạy học trực tuyến và những nền tảng dạy học online chất lượng. Hy vọng những thông tin này đã giúp bạn hiểu rõ dạy học trực tuyến là gì và lựa chọn được nền tảng học online phù hợp.

Nếu muốn biết thêm về nền tảng dạy học trực tuyến VNPT E-Learning của VNPT, bạn có thể truy cập vào website https://lms.vnedu.vn/ hoặc gọi đến hotline 1800 1260 (miễn phí) để được hỗ trợ.